Wist jij dat het in de Ayurveda gebruikelijk is om ten minste twee keer per jaar een detox te doen? Waarom is dit? Wat is de beste tijd om een detox te doen? En hoe ziet een Ayurvedische detox eruit?
De Ayurveda gelooft dat het lichaam tijdens de wisseling van de seizoenen makkelijker afvalstoffen loslaat. Tijdens de overgang van het ene naar het andere seizoen is de natuur enorm in beweging. Deze beweging zie je ook in het lichaam terug. Kies je er op dat moment voor om een detox te doen dan maak je optimaal gebruik van deze energie. Je bereidt het lichaam tijdig voor op het nieuwe seizoen en helpt daarmee om ziektes op korte en lange termijn te voorkomen!
In het Lente seizoen (Vasanta Rtu) vindt de overgang plaats van het koude (winter) naar het warme (zomer) seizoen. In de herfst (Sarat Rtu) vindt precies het omgekeerde plaats.
Bepaalde Doshas (taakmanagers in het lichaam die specifieke elementen in het lichaam managen) nemen door omstandigheden die horen bij het seizoen in volume toe en raken daardoor gemakkelijker uit balans. Grofweg wordt er de volgende indeling gehanteerd:
Zomer > Pitta (Vuur & Water)
Herfst > Vata (Ruimte & Lucht/Wind)
Winter > Kapha (Aarde & Water)
Wanneer een Dosha uit balans raakt dan zie je kenmerkende klachten optreden.
Pitta disbalans: hitte klachten (uitslag, eczeem)
Vata disbalans: droogte en onrust (slapeloosheid, constipatie)
Kapha disbalans: zwaarte en vocht vasthouden (overgewicht en depressie)
Wanneer je het volgende seizoen in gaat met een Dosha die uit balans is, kunnen de klachten gaan verergeren wanneer een van de andere Doshas in volume begint toe te nemen. Hiermee onderscheid een Ayurvedische detox zich dus van een 'gewone' detox. Hoewel je óók toxische stoffen uit het lichaam wilt verwijderen, gaat het bij een Ayurvedische Detox in de eerste plaats om het balanceren van de Doshas.
Wanneer de temperaturen stijgen smelt de sneeuw, hetzelfde gebeurt met de Kapha in ons lichaam. Kapha is olie-achtig, koud, zwaar, langzaam, zacht, slijmerig en stabiel.
Winter: het Kapha seizoen
Concreet betekent dit dat we in de lente de Kapha Dosha, die in de winter is toegenomen, weer in balans gaan brengen. Kapha zorgt nl. in de winter voor de aanmaak van extra vetweefsel (o.a. voor isolatie) en het vasthouden van vocht (er is minder hitte dus er verdampt ook minder).
Wanneer de temperatuur in de lente begint te stijgen, neemt je spijsverteringskracht af en kan het lichaam de Kapha die weg begint te smelten niet meer goed verwerken. Je kan je hierdoor moe, traag en ongemotiveerd voelen. Je kunt last krijgen van spijsverteringsklachten zoals een opgeblazen buik of obstipatie (vertraagde stoelgang). Je merkt dat je mentaal wat minder scherp bent, 's ochtends lastiger je bed uitkomt, dat je huid wat pukkeltjes kan krijgen en dat het lastiger is om het extra gewicht van de winter weer kwijt te raken. Ook kan je vaker last krijgen van verkoudheden, griepjes en 'hooikoortsklachten'
Wanneer je je spijsvertering (Agni) niet corrigeert ontstaan er steeds meer onverteerde voedselresten in het lichaam (Ama). Als dit te lang in het lichaam blijft circuleren, kunnen er op den duur ziektes ontstaan.
Wanneer je vuurtje te vochtig en koud wordt, dooft het. Je wilt het dus voeden en weer opbouwen.
Tips om je vuurtje (Agni) lekker op te gaan stoken!
In de Ayurveda wordt gewerkt met het principe 'opposites balance'. Dus wanneer er sprake is van koelte, vocht en traagheid ga je dit compenseren/bestrijden met warmte, droogte en actie.
Tip 1
De lente is hét seizoen om weer meer in beweging te gaan komen. Beweging zorgt voor warmte en lichtheid in het lichaam, het bevordert de circulatie en helpt daardoor afvalstoffen afvoeren.
Tip 2
Kies zoveel mogelijk voor maaltijden die gekookt, warm en licht zijn met verwarmende kruiden. Wanneer je een groot blok hout op een vuur legt dat verzwakt is, gaat het alleen maar sneller uit. Eten dat is gekookt, is al voorverteerd. Het is vergelijkbaar met kleine blokjes droge houtsnippers die je gebruikt om het vuur te voeden.
Tip 3
Verminder of vermijd de smaken zoet, zuur en zout. Deze zijn opbouwend, slijmvormend en zorgen voor het vasthouden van vocht. Richt je meer op de smaken bitter, scherp en wrang.
Deze laatste drie smaken helpen om je kanalen te openen en om zaken af te breken die overbodig zijn. Voorbeeld van bitter zijn groene bladgroentes, peulvruchten zijn wrang en drijven vocht af. Kruiden die verwarmend zijn en bijzonder goed voor je Kapha zijn gemberpoeder, kurkuma en zwarte peper. De meeste mensen hebben dat standaard in hun keukenkastje staan.
Tip 4
Vast regelmatig; hierdoor geef je het lichaam de kans om zaken op te ruimen en slijm af te breken en af te voeren. Het kan al zo simpel zijn als één maaltijd per dag overslaan zoals je ontbijt of je diner. Tegenwoordig staat dit ook wel bekend als het zeer populaire Intermitted Fasting (IMF) wat dus in de Ayurveda al eeuwenlang bekend is en wordt toegepast.
Tip 5
Doe een Ayurvedische Detox! Als deze goed is ingericht, vind je alle aspecten van bovengenoemde tips terug.
Tijdens een Ayurvedische detox eet je warme, smakelijke, voedzame maaltijden met verwarmende kruiden. Op de
foto een kom mungbonensoep dat het lichaam op een geweldige manier helpt om te reinigen. Bonen zijn wrang.
Wat maakt een Ayurvedische Detox anders dan andere detoxes?
Veel mensen denken bij het woord detox al gauw aan groente- en fruitsapjes drinken, jezelf uithongeren en bijna geen calorieën tot je mogen nemen. Hoewel je hierdoor misschien wel wat gewicht verliest, wil dat niet zeggen dat je er gezonder van wordt.
Het lichaam beschouwt een periode van schaarste nl. als een noodsituatie. Het zal juist proberen vast te houden aan de vetreserves en bijvoorbeeld spieren gaan afbreken en als brandstof gebruiken.
Spieren verbranden nl. veel energie en het lichaam zoekt door de afgenomen calorie-inname een manier om efficiënter om te gaan met de energie die voorhanden is. Wanneer je na zo'n detox weer normaal gaat eten, is de kans groot dat je vanzelf gaat aankomen. Met minder spieren heb je nl. minder calorieën nodig dus het overschot wordt vervolgens opgeslagen als vet. Spieren zijn bovendien precies de lichaamsweefsels die vet verbranden dus je wilt er niet minder van, maar juist behouden wat je hebt.
Een ander nadeel van crash-diëten en extreme detoxes is dat dit leidt tot een enorme Vata verhoging. Dit komt door de (te) snelle afbraak van lichaamsweefsels. In de Ayurveda is het doel nooit om de ene Dosha te verlagen en daarmee de andere te verhogen. Je wilt de Dosha die uit balans is balanceren en de andere Doshas in balans houden. Omdat een detox of reiniging ALTIJD enigszins Vata verhogend is, zelfs wanneer je het op Ayurvedische wijze doet, legt een Ayurvedische Detox daarom heel sterk de focus op het kalmeren/in balans houden van je Vata Dosha gedurende de hele duur van de detox.
Warme olie massage (Abhyanga), warme smeuïge voeding, voldoende slaap en vaste eettijden helpen tijdens een Ayurvedische detox om je Vata in balans te houden.
Wat zijn de elementen van een goede Ayurvedische detox?
Bij een Ayurvedische Detox is er altijd sprake van een Afbouw fase waarin je het lichaam geleidelijk voorbereid op een veranderend voedingspatroon. Alles wat abrupt is, is Vata verhogend dus je geeft het lichaam de kans om te wennen. In de afbouwfase laat je dus een aantal zaken weg uit de voeding. Denk hierbij aan zware voedingsmiddelen zoals dierlijke producten, verslavende middelen zoals koffie, alcohol, tabak en suiker en bewerkte voedingsmiddelen. Je eet zoveel mogelijk plantaardige, complete, pure voeding uit het seizoen.
Het reinigen kan je versterken met Ayurvedische routines die het detox-proces ondersteunen. Denk aan zaken als zelfmassage met warme sesamolie, tongschrapen en oil-pulling (gorgelen met warme sesamolie). Olie helpt zowel je Vata te verlagen als je lichaamsweefsels te verzachten en toxische stoffen los te maken. Hierdoor kan het lichaam deze makkelijker afvoeren.
Tijdens de Detox fase ga je het lichaam vervolgens hele simpele, makkelijk verteerbare, gekookte voeding aanbieden, ook wel mono-dieet genoemd. Kitchari een eenpansgerecht bestaande uit gekookte rijst, peulvruchten, verwarmende kruiden en groenten is een gerecht dat hier veel voor wordt gebruikt. Omdat het lichaam weet wat er gaat komen en de voeding alles bevat wat je nodig hebt, komt het tot rust. Ook houdt het energie over die normaal naar de spijsvertering gaat. Hierdoor kan het naast verteren ook gaan opruimen. Het zoekt naar ama (onverteerde voedselresten), overtollig vet en opgeslagen vocht en breekt dit af. De lichaamsweefsels gaan hierdoor weer goed functioneren waardoor het lichaam zichzelf kan helen.
De detox is pas compleet na het doorlopen van een Opbouw fase. Je gaat geleidelijk weer meer gevarieerd eten en kunt weer steeds meer voedingsmiddelen aan je maaltijden toevoegen. Je voelt je in deze fase vaak al een stuk energieker en dit motiveert om ook na de detox gezondere eet- en leefgewoontes vast te blijven houden. De opbouwfase wordt ook wel de 'rejuvenation' fase genoemd (verjongen). Je lichaam is weer schoon, je Agni (spijsverteringsvuur) staat weer krachtig te branden en je hebt nu de mogelijkheid om jezelf op een positieve manier verder op te gaan bouwen.
Door tussen de detoxes door gezonder te leven en de ophoping van afvalstoffen en het uit balans gaan van Doshas geen kans te geven, leidt het regelmatig doen van een detox tot een veel betere gezondheid. Je immuunsysteem functioneert beter vanwege een darmflora die meer in balans is en je blijft op of bereikt met veel groter gemak je ideale gewicht.
Wil je ook eens een Ayurvedische Detox ervaren? Bij Massuus kan je twee keer per jaar (Lente & Herfst) meedoen met een online detox. Deze seizoensgebonden groepsdetox duurt 5 dagen en is prima te volgen zonder voorkennis van Ayurveda.
Vanaf 11 maart 2024 opent de inschrijving voor de Lente Detox 2024. In de eerste week van april ontvang je alle info voor het doen van de detox en in de tweede week gaan we met een leuke groep vrouwen detoxen.
Via mijn tweewekelijkse Inspiratiemail of mijn Instagram is er de komende tijd veel info beschikbaar over de 'ins and outs' van een Ayurvedische Detox.
Geef je de voorkeur aan het doen van een Privé-detox (21 dagen) waarbij het programma volledig op jou wordt afgestemd, neem dan contact op via het contactformulier. Ik plan dan graag een intake call met je in om te kijken of het programma voor jou geschikt is.
Comments